Gong-Fu Cha (Kung-Fu Cha)
Chińska ceremonia parzenia herbaty
Informacje ogólne
Zwyczaj delektowania się smakiem herbaty według chińskiego ceremoniału
Gong-fu cha staje się coraz bardziej znany i popularny na całym świecie. Wzrasta liczba koneserów – wielbicieli szlachetnych herbat chińskich, które wymagają odpowiedniego traktowania i specjalnego przygotowania – zarówno w sposobie parzenia, jak i podawania. Każdy rodzaj herbaty ma inne wymagania, jeśli chodzi o dozowanie liści, temperaturę wody, czas parzenia, istotny jest także dobór naczyń.
Prowincja Fukien, Guandong oraz Tajwan są rejonami, gdzie tradycyjnie herbata oolong cieszy się największą popularnością. Sposób parzenia oolongów stanowi pierwowzór gong-fu cha. Najlepszymi naczyniami do przygotowania tego rodzaju herbat są: mały czajniczek (lub filiżanka
gawian) oraz czarki (cha-bei)
o pojemności ok. 20 ml. Czajniczek i czarki ustawia się na specjalnej tacy z dziurkami, przez które podczas parzenia niepotrzebna woda może swobodnie spływać do zbiorniczka stanowiącego podstawkę tacy. W
Gong-fu cha często używa się małego dzbanka (cha-hai), do którego wlewa się herbatę uprzednio zaparzoną w czajniczku, a z dzbanka przelewa do czarek. Nieodłącznym elementem
Gong-fu cha jest
podgrzewany czajnik z gorącą wodą potrzebny przy kolejnych zaparzaniach herbaty.
Na Tajwanie przez ostanie 30 lat opracowano różne wyrafinowane sposoby serwowania Gong-fu cha; wprowadzono
np. wen–xiang bei – mini kubeczki do sprawdzania aromatu. Sposób ich użycia polega na wlaniu weń herbaty, następnie przelaniu jej do czarki. W pustym kubeczku pozostaje zapach charakterystycznego
oolonga.
Tradycja parzenia w stylu Gong-fu ma różne oblicza - powstało wiele szkół używających rozmaite zestawy, które liczyć mogą bardzo wiele dodatkowych akcesoriów jak
np. cha-he - naczynie do prezentowania liści przed zaparzaniem, czy
cha-jin specjalny ręcznik przeznaczony do wycierania czajniczka, cha-chuan - miseczka w której umieszcza się czajniczek. Powszechnie przy parzeniu używa się szczypców do przenoszenia wyparzonych czarek, oraz mini szufelki do nabierania herbaty. Przy formalnym spotkaniu herbacianym istnieje podział na gości i prowadzącego.
Wysokogatunkowe oolongi mogą być zaparzane kilkakrotnie, dając wspaniały w smaku napar. Co ciekawe, w zależności od umiejętności osoby przygotowującej herbatę możemy otrzymać napój o różnym smaku i aromacie.
W wielu chińskich herbaciarniach używa się zestawu Gong-fu podczas Cha-yi - formalnej sztuki serwowania szlachetnych gatunków herbat. W zestawie do
Gong-fu cha możemy przygotować herbaty typu pu-erh, czy czarne. W prowincjach Fukien lub Guandong proste, praktyczne zestawy do herbaty Gong-fu cha można spotkać na każdym kroku: w biurze, domu, czy nawet ulicznym kramie.
Akcesoria
-
Drewniana
lub gliniana taca. W trakcie Gong-fu cha dużo wody zostaje zużytej.
Taca używana jest po to, aby nie trzeba było ścierać wody
ze stolika za każdym razem, gdy się wyleje, ponieważ zbiera się w
specjalnym pojemniku umieszczonym pod tacką.
-
Używane
podczas Gong-fu cha czajniczki stanowią bardzo ważny element w
kulturze parzenia herbaty w Chinach. Wiele wieków tradycji i doświadczeń
w tej dziedzinie dowiodło, że najlepszy rodzaj naczyń do parzenia
herbat stanowią czajniki rejonu
Yixing [isin] - nie szkliwione, wykonane z purpurowej glinki. Słyną z
długości utrzymywania ciepła. Mają ok. 180 cm3.
Kolekcjonowanie i konserwacja (pielęgnacja) czajników z Yixingu to
oddzielny obszerny temat.
-
Czarki (cha-bei)
służą do picia herbaty. Mają ok. 25 cm3.
-
Czajnik (cha-hai)
na herbatę używany wtedy, gdy czarki są wciąż pełne, a herbata
musy zostać wylana z czajniczka, aby się za długo nie parzyła. Na górze
czajnika umieszczone jest sito, mające zapobiec przelaniu fusów z
czajniczka.
-
Herbata -
najczęściej są to wysoko gatunkowe oolongi, ale można również używać
herbat pu-erh i czarnych.
-
Przyrządy
herbaciane używane w trakcie ceremonii, typu szczypczyki, łyżeczka i
elementy używane w trakcie czyszczenia przyborów po ceremonii.
Gaiwan- filiżanka z przykrywką
i podstawka
Gawian jest popularny ze względu na wygodny sposób używania. W
Europie jest raczej mało znany. Najczęściej znajduje zastosowanie
przy parzeniu szlachetnych herbat zielonych. Początkowo używanie Gaiwanu
może sprawiać pewne trudności ze względu na konieczność opanowania
sztuki przelewania herbaty do czarek.
Cha-bei i Wen-xiang bei – Czarka i kubeczek do delektowania się
aromatem
Wysokogatunkową herbatę pije się powoli. Dzięki niewielkiemu
rozmiarowi czarek herbacianych delektowanie się smakiem stanowi
naturalną przyjemność. Powstaje atmosfera wyciszenia i skupienia. W
dosłownym tłumaczeniu kubeczek wen–xiang bei służy do
"wsłuchiwania" się w aromat.
Przebieg ceremonii
-
Najpierw
trzeba przygotować wodę. Powinna mieć około 95oC.
-
Następnie
wlewa się wodę do czajniczka, aby go ogrzać.
-
Przelać wodę
z czajniczka do czarek - je też należy ogrzać.
-
Wodę z
czarek wylewa się, opłukując czajnik z zewnątrz na tacę.
-
Następnie
nabiera się ok. 5 g. herbaty i umieszcza w czajniku.
-
Zalać je gorącą
wodą, przepłukać, a następnie wylać wodę na tacę.
-
Ponownie napełnić
czajnik (aż po brzegi) gotującą się wodą i przykryć.
-
Po upływie
minuty lub dłużej (w zależności od gatunku herbaty), napar rozlewa się
do czarek.
Jak napełnić czarki herbatą:
a) czajnik należy trzymać nisko, aby zapobiec
ulotnieniu się aromatu.
b) herbata we wszystkich czarkach powinna mieć taki sam
kolor. Jak tego
dokonać? Używane są dwa sposoby:
1) nalać herbatę jednocześnie
do wszystkich 3 czarek (troszkę może się
wylać, ale to nie szkodzi)
2) ostatnia kroplę herbaty (ta,
która parzy się najdłużej) wylać na tacę, aby
nie zmieniła koloru
napoju w czarkach.
c) jeśli w czajniczku została herbata przelej ją do cha-hai.
Po upływie czasu
parzenia w czajniczku nie może być herbaty.
-
Jeszcze w
czasie, gdy goście piją pierwsze parzenie herbaty, należy już zacząć
drugie.
-
Gdy goście
skończą pić herbatę, czarki powinne być puste. Herbatę powinno się
wypić 'na raz'. Gdyby jednak czarki nie zostały opróżnione, goście
powinni wylać resztę zawartości na tacę.
-
Jeśli któryś
z gości się opóźnia, nie wypił jeszcze swojej herbaty, zaś zaparzona
jest już następna, wówczas powinno przelać się zawartość czajniczka
do cha-hai, żeby herbata nie parzyła się zbyt długo.
-
Jeśli
wszystkie czarki są ponownie puste, można ponownie wlać w nie herbatę.
-
Zazwyczaj
herbata z drugiego parzenia ma najlepszy smak. Parzenie powtarza się aż
zalewane liście stracą aromat.
Zazwyczaj powtarza się to 3 (do 5) razy, w zależności od jakości
herbaty.
Czyszczenie
akcesoriów po zakończeniu ceremonii:
-
Najpierw należy
usunąć liście z czajniczka.
-
Należy użyć
łyżeczki do nabierania herbaty, aby usunąć liście z czajnika. Jeśli
nie ma takowej, można użyć palca wskazującego.
-
Przepłukać
wszystkie elementy wodą.
-
Pozostawić w
zaciemnionym miejscu do wyschnięcia.
Dziękuję Adamowi za pomoc
w napisaniu tego artykułu.
|