Gong-Fu Cha (Kung-Fu Cha)
Chińska ceremonia parzenia herbaty

Informacje ogólne

Zwyczaj delektowania się smakiem herbaty według chińskiego ceremoniału Gong-fu cha staje się coraz bardziej znany i popularny na całym świecie. Wzrasta liczba koneserów – wielbicieli szlachetnych herbat chińskich, które wymagają odpowiedniego traktowania i specjalnego przygotowania – zarówno w sposobie parzenia, jak i podawania. Każdy rodzaj herbaty ma inne wymagania, jeśli chodzi o dozowanie liści, temperaturę wody, czas parzenia, istotny jest także dobór naczyń.  

Prowincja Fukien, Guandong oraz Tajwan są rejonami, gdzie tradycyjnie herbata oolong cieszy się największą popularnością. Sposób parzenia oolongów stanowi pierwowzór gong-fu cha. Najlepszymi naczyniami do przygotowania tego rodzaju herbat są: mały czajniczek (lub filiżanka gawian) oraz czarki (cha-bei) o pojemności ok. 20 ml. Czajniczek i czarki ustawia się na specjalnej tacy z dziurkami, przez które podczas parzenia niepotrzebna woda może swobodnie spływać do zbiorniczka stanowiącego podstawkę tacy. W Gong-fu cha często używa się małego dzbanka (cha-hai), do którego wlewa się herbatę uprzednio zaparzoną w czajniczku, a z dzbanka przelewa do czarek. Nieodłącznym elementem Gong-fu cha jest podgrzewany czajnik z gorącą wodą potrzebny przy kolejnych zaparzaniach herbaty.

Na Tajwanie przez ostanie 30 lat opracowano różne wyrafinowane sposoby serwowania Gong-fu cha;  wprowadzono np. wen–xiang bei – mini kubeczki do sprawdzania aromatu. Sposób ich użycia polega na wlaniu weń herbaty, następnie przelaniu jej do czarki. W pustym kubeczku pozostaje zapach charakterystycznego oolonga. 
Tradycja parzenia w stylu Gong-fu ma różne oblicza - powstało wiele szkół używających rozmaite zestawy, które liczyć mogą bardzo wiele dodatkowych akcesoriów jak np. cha-he - naczynie do prezentowania liści przed zaparzaniem, czy cha-jin specjalny ręcznik przeznaczony do wycierania czajniczka, cha-chuan - miseczka w której umieszcza się czajniczek. Powszechnie przy parzeniu używa się szczypców do przenoszenia wyparzonych czarek, oraz mini szufelki do nabierania herbaty. Przy formalnym spotkaniu herbacianym istnieje podział na gości i prowadzącego.

Wysokogatunkowe oolongi mogą być zaparzane kilkakrotnie, dając wspaniały w smaku napar. Co ciekawe, w zależności od umiejętności osoby przygotowującej herbatę możemy otrzymać napój o różnym smaku i aromacie. 
W wielu chińskich herbaciarniach używa się zestawu Gong-fu podczas Cha-yi -  formalnej sztuki serwowania szlachetnych gatunków herbat. W zestawie do Gong-fu cha możemy przygotować herbaty typu pu-erh, czy czarne. W prowincjach Fukien lub Guandong proste, praktyczne zestawy do herbaty Gong-fu cha można spotkać na każdym kroku: w biurze, domu, czy nawet ulicznym kramie.

Akcesoria

Gong-fu Cha - zestaw

  1. Drewniana lub gliniana taca. W trakcie Gong-fu cha dużo wody zostaje zużytej. Taca używana jest po to, aby nie trzeba było ścierać wody ze stolika za każdym razem, gdy się wyleje, ponieważ zbiera się w specjalnym pojemniku umieszczonym pod tacką.

  2. Używane podczas Gong-fu cha czajniczki stanowią bardzo ważny element w kulturze parzenia herbaty w Chinach. Wiele wieków tradycji i doświadczeń w tej dziedzinie dowiodło, że najlepszy rodzaj naczyń do parzenia herbat stanowią czajniki rejonu Yixing [isin] - nie szkliwione, wykonane z purpurowej glinki. Słyną z długości utrzymywania ciepła. Mają ok. 180 cm3.
    Kolekcjonowanie i konserwacja (pielęgnacja) czajników z Yixingu to oddzielny obszerny temat. 

  3. Czarki (cha-bei) służą do picia herbaty. Mają ok. 25 cm3.

  4. Czajnik (cha-hai) na herbatę używany wtedy, gdy czarki są wciąż pełne, a herbata musy zostać wylana z czajniczka, aby się za długo nie parzyła. Na górze czajnika umieszczone jest sito, mające zapobiec przelaniu fusów z czajniczka.

  5. Herbata - najczęściej są to wysoko gatunkowe oolongi, ale można również używać herbat pu-erh i czarnych.

  6. Przyrządy herbaciane używane w trakcie ceremonii, typu szczypczyki, łyżeczka i elementy używane w trakcie czyszczenia przyborów po ceremonii.
    Przelewanie herbaty z gaiwan do cha-hai
    Gaiwan
    Gaiwan- filiżanka z przykrywką 
    i podstawka

    Gawian jest popularny ze względu na wygodny sposób używania. W Europie jest raczej mało znany. Najczęściej znajduje zastosowanie przy parzeniu szlachetnych herbat zielonych. Początkowo używanie Gaiwanu może sprawiać pewne trudności ze względu na konieczność opanowania sztuki przelewania herbaty do czarek. 

    Cha-bei i Wen-Xiang Bei
    Cha-bei i Wen-xiang bei – Czarka i kubeczek do delektowania się aromatem
    Wysokogatunkową herbatę pije się powoli. Dzięki niewielkiemu rozmiarowi czarek herbacianych delektowanie się smakiem stanowi naturalną przyjemność. Powstaje atmosfera wyciszenia i skupienia. W dosłownym tłumaczeniu kubeczek wen–xiang bei służy do "wsłuchiwania" się w aromat.

 

Przebieg ceremonii

  1. Najpierw trzeba przygotować wodę. Powinna mieć około 95oC.

  2. Następnie wlewa się wodę do czajniczka, aby go ogrzać.

  3. Przelać wodę z czajniczka do czarek - je też należy ogrzać.


  4. Wodę z czarek wylewa się, opłukując czajnik z zewnątrz na tacę.


  5. Następnie nabiera się ok. 5 g. herbaty i umieszcza w czajniku.

  6. Zalać je gorącą wodą, przepłukać, a następnie wylać wodę na tacę.


  7. Ponownie napełnić czajnik (aż po brzegi) gotującą się wodą i przykryć.


  8. Po upływie minuty lub dłużej (w zależności od gatunku herbaty), napar rozlewa się do czarek.
    Jak napełnić czarki herbatą:
        a) czajnik należy trzymać nisko, aby zapobiec ulotnieniu się aromatu.
        b) herbata we wszystkich czarkach powinna mieć taki sam kolor. Jak tego   
             dokonać? Używane są dwa sposoby:
            1) nalać herbatę jednocześnie do wszystkich 3 czarek (troszkę może się 
                 wylać, ale to nie szkodzi)
            2) ostatnia kroplę herbaty (ta, która parzy się najdłużej) wylać na tacę, aby 
                 nie zmieniła koloru napoju w czarkach.
        c) jeśli w czajniczku została herbata przelej ją do cha-hai. Po upływie czasu 
            parzenia w czajniczku nie może być herbaty.

  9. Jeszcze w czasie, gdy goście piją pierwsze parzenie herbaty, należy już zacząć drugie.

  10. Gdy goście skończą pić herbatę, czarki powinne być puste. Herbatę powinno się wypić 'na raz'. Gdyby jednak czarki nie zostały opróżnione, goście powinni wylać resztę zawartości na tacę.


  11. Jeśli któryś z gości się opóźnia, nie wypił jeszcze swojej herbaty, zaś zaparzona jest już następna, wówczas powinno przelać się zawartość czajniczka do cha-hai, żeby herbata nie parzyła się zbyt długo.

  12. Jeśli wszystkie czarki są ponownie puste, można ponownie wlać w nie herbatę.

  13. Zazwyczaj herbata z drugiego parzenia ma najlepszy smak. Parzenie powtarza się aż zalewane liście stracą aromat. Zazwyczaj powtarza się to 3 (do 5) razy, w zależności od jakości herbaty.

Czyszczenie akcesoriów po zakończeniu ceremonii:


  1. Najpierw należy usunąć liście z czajniczka.

  2. Należy użyć łyżeczki do nabierania herbaty, aby usunąć liście z czajnika. Jeśli nie ma takowej, można użyć palca wskazującego.

  3. Przepłukać wszystkie elementy wodą.

  4. Pozostawić w zaciemnionym miejscu do wyschnięcia.


Dziękuję Adamowi za pomoc
w napisaniu tego artykułu.
Wstecz